İso 14064 Standardı
Sera Gazı Envanterinin Doğrulanması
Iso 14064 standardı, dünyamızı güneşin zarar teşkil eden etkilerinden muhafaza eden ve yaşanacak bir alan meydana getiren atmosfer, karbon dioksit ve diğer sera gazlarını kapsamaktadır. Yaşanan sanayi inkilabı ile beraber, insan çalışmalarının neticesinde bu gazların emisyonlarında devamlı şekilde yükselme yaşanmıştır. Atmosferde tabakasında bulunan bu değişikliğin ardından daha fazla miktarda ısı atmosfer tabakasında tutulmakta ve doğal bir sera etkisi oluşturmakta ve küresel bakımdan ortalama sıcaklık her geçen zaman biraz daha yükselerek buzulların erimesi gibi gelecek zamanda geri dönüşsüz ağır değişmelere neden olacaktır. İlkim değişikliği ismi verilen bu olaylar zamanımızda ülkelerin, hükümetlerin, iş dünyasının ve insanlığın yaşanabilir bir dünyanın önünde bulunan en önemli engellerden biri şeklinde karşılaşmaktayız.
Özellikle fosil yakıtların yakılması yoluyla atmosfere salınan sera gazlarının, birden fazla kaynağı vardır. İklimdeki olumsuz etkilere sahip insan faktöründen kaynaklanan bu emisyonların indirgenmesi toplumun hepsini ilgilendirmektedir. Bu nedenle, salınımların gözlenmesi ve indirgenmesine ilişkin birden fazla uygulama faaliyete konmuştur.
Bu uygulamalardan biri meydana gelen TS İso 14064 standartlar serisi bir firmanın;
» Sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının istikrarlı raporlanması,
» Envanterlerinin çıkartılması,
» Sera gazı emisyon azaltımı veya uzaklaştırılması iyileştirme projeleri,
» Sera gazı bildirimlerinin doğrulanması ve geçerli kılınması için bir rehber olarak kullanılmak üzere meydana getirilmiştir.
Ülkeler arası standartlar organizasyonu (Iso)’ nca 2002 senesinde çalışmalarına başlanılan ve 2006’da yayımlanmış olan bu standartlar serisi gönüllülük esasına bağlı sera gazı indirgenmesini hedeflemektedir ve tarafsız bir politikası izlemektedir. TS İso 14064 standartlar serisi Türkiye’de Haziran 2007 yılında yayımlanmıştır.
Temel Amaçları
» İklimde yaşanan değişmelere karşı kamu oyunun giderek artan ilgisine karşı iş dünyasında aksiyonu oluşturacak ülkeler arası bir standart noksanlığı
» Sera gazlarını ölçme, doğrulama ve raporlama hedefleri amaçlayan bir standart oluşturmak,
» Teknik bakımdan sıkı ama politik olarak yansız bir standardın oluşturulması
TS İso 14064 standartlar serisi sera gazı emisyonlarının gözenmesi ve indirgenmesine yönelik bir rehber dokümandır, lakin kesin olan ihtiyaçların bahsi geçmez.
TS İso 14064-1 : Sera gazları - Bölüm 1:
Sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırılmasının firma düzeyinde hesaplanması ve raporlanmasına ilişkin kılavuz ve özellikler standardı firma düzeyinde hazırlanacak sera gazı envanterlerine ilişkin bir rehber görevi üstlenmektedir. Faaliyetlerin oluşturacağı sera gazı envanterinde ihtiyaç duyulanları ve bulunan kuralları sunmaktadır.
Bu ihtiyaç duyulanların içerisinde yapılan bir faaliyetin sera gazı envanterinin;
» Yönetimi
» Geliştirilmesi
» Tasarımın yapılması
» Doğrulaması ve raporlaması bulunmaktadır.
Prensipleri, kuralları ve ihtiyaç duyulanlar ile standart sera gazı envanteri ve alakalı dokümanları, raporları, geliştirme metotlarının hazırlanması için tutarlılık ve berraklık sağlar. Bu standart organizasyonlar, hükümetler, proje geliştirenler ve diğer taraflara fayda sağlamaktadır.
TS İso 14064-1 standardının ihtiyaç duyulanların hepsi ahlaki şartlara dayanır. Aşağıda yer alan prensiplerin faaliyete geçirilmesi sera gazları ile alakalı bilgilerin adil ve doğru olduğunu teminat altına almak adına temel alınmaktadır:
Tamlık: Alakalı sera gazı emisyonları ve uzaklaştırmalarının hepsini içerir.
Tutarlılık: Sera gazına yönelik bilgilerin anlamlı karşılaştırılmasına olanak sağlar.
Doğruluk: Sistematik belirsiz durumlar ve hatalar, mümkün olduğu kadar indirgenir.
Uygunluk: Hedef kullanıcının gereksinimlerine göre sera gazının kaynakları, yutakları, rezervuarları, veriler ve metodolojilerin seçilmesi.
Şeffaflık: Hedef kullanıcıların güvenli karar almasına olanak vermek için sera gazına yönelik yeterli ve uygun bilgilerin açıklaması yapılır.
TS İso 14064- 2 : Sera gazları - Bölüm 2
Sera gazı emisyon indirgenmelerinin yada uzaklaştırma iyileştirmelerinin hesaplanması, izlenmesi ve raporlaması uygulamaları için kılavuz ve özellikler standardı ise proje düzeyinde hazırlanacak sera gazı envanterlerine ilişkin bir kılavuz görevindedir. TS İso 14064-2 standardı sera gazı emisyon indirgemeleri yada uzaklaştırma iyileştirmeleri için oluşturulmuş projeler için ihtiyaç duyulanları ve kuralları sağlamayı hedeflemektedir.
TS İso 14064-2 standardı sera gazı emisyonu indirgenmesi yada uzaklaştırılmasının iyileştirmesi için gerçekleşen projelerin;
» İzlemesi
» Ölçüm yapılması
» Rapor edilmesi için kural ve gereklilikler kılavuzudur.
Duyulanları Aşağıdakiler için içerir
» Veri kalitesinin yönetimi
» Bir sera gazı projesinin koordine edilmesi
» Doküman hale getirilmesi ve rapor edilmesi
» Sera gazı proje performansının izlenmesi ve ölçümünün yapılması
» Projeyle ve taban salım düzeyi senaryosu ile alakalı sera gazı kaynak, rezervuar ve yutaklarının seçilmesi ve belirlenmesi
TS İso 14064-3 : Sera gazları - Bölüm 3
Sera gazı beyanlarının teyit işleminin yapılması ve doğrulanmasına ilişkin kılavuz ve özellikler standardı ise firma ve proje düzeyinde hazırlana sera gazı envanterlerine yönelik beyanların onayının yapılması yada doğrulanması aşamalarına ilişkin bir kılavuzdur. TS İso 14064-3 standardı sera gazı envanterlerinin doğrulanması yada sera gazı projelerinin geçerli duruma getirilip doğrulanması için ihtiyaçlar duyulanları ve kuralları sağlamayı hedeflemektedir.
Türkiye'de daha yayımlanmayan İso 14065 standardı ise doğrulanması ve onayının yapılması aşamalarında görevli olan doğrulama ve teyit etme firmalarının akreditasyonuna ilişkin bir kılavuzdur. İso 14065 standardı 2007 senesinde İso yayımlamış ve 15.02.2009 yılında International Accreditation Forum (IAF)’unca faaliyete geçirilişine ilişkin zorunlu doküman olan IAF MD 6:2009 yayımı gerçekleşmiştir.